Tarımsal Maliyetler Yıllıkta Rekor Kırıyor

Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Eylül ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksini (Tarım-GFE) değerlendirdi. Eylül ayı Tarım-GFE’nin aylık yüzde 2.90 ve yıllık yüzde 138.15 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakamlar, aylık düzeyde 2018 yılı Eylül ayı hariç rekor olurken, yıllıkta ise son 19 aydır olduğu gibi yine rekor kırmaya devam etmiştir. Geçtiğimiz Mart ayında yüzde 105.70 ile üç haneli olarak açıklanan yıllık tarımsal girdi maliyetleri enflasyonu, o tarihten bu yana artarak yüzde 138.15 düzeyine ulaşmıştır” değerlendirmesinde bulundu.

YILLIK ARTIŞTA GÜBRE YİNE LİDER

TÜİK tarafından açıklanan Eylül ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 2.89 ve yıllık yüzde 145.02 artış ilan edildiğini kaydeden Çandır, aylık bazda tohumda yüzde 19.71, enerjide yüzde 6.62, gübrede yüzde 3.72, ilaçta yüzde 3.47, veteriner hizmetlerinde yüzde 2.23, yemde yüzde 0.27 ve diğer kalemlerde ise yüzde 2.46’lık değişimlere dikkat çekti. Tohumda yıllık yüzde 98.99, enerjide yüzde 193.88, gübrede yüzde 226.63, ilaçta yüzde 110.51, veteriner hizmetlerinde yüzde 38.73, yemde yüzde 145.46 ve diğer kalemlerde ise yüzde 66.12 artış olduğunu belirten Başkan Çandır, “Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 2.91 ve yıllık yüzde 95.12’lik artış ilan edildi” dedi.

ÜRETİCİNİN OLUMLU BEKLENTİSİ

TÜİK’in Eylül ayı tarımsal üretici fiyat endeksini (Tarım-ÜFE) aylık yüzde 7.14, yıllık ise yüzde 156 olarak açıkladığını anımsatan Ali Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken Nisan, Mayıs ve Temmuz aylarında üretici lehine bir durum yaşanmış, Eylül ayında ise rakamlar yine üretici lehine dönmüştür. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesimi için birikmiş zararları kapatmak açısından olumlu beklentidir” diye konuştu.

YÜK ARTIYOR

Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının da tarım sektörünü dolaylı olarak etkilemeye devam ettiğini söyleyen Başkan Ali Çandır, Eylül ayında açıklanan aylık yüzde 0.67 ve yıllık yüzde 117.04 düzeyindeki yurtdışı üretici enflasyonu (Yd-ÜFE) ile aylık yüzde 4.78 ve yıllık yüzde 151.50 düzeyindeki yurtiçi üretici enflasyonu (Yi-ÜFE), genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini gösterdiğini kaydetti. Çandır, “Diğer taraftan Yi-ÜFE içindeki gıda imalatı, aylık yüzde 3.48 ve yıllık 146.95 düzeyinde artış göstermiştir. Gıda imalatı enflasyonu, aylıkta ve yıllıkta Tarım-GFE’den yüksek ama Tarım-ÜFE’den düşük seyretmiştir” dedi.   

Eylül ayında üreticinin kesimdeki bu enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 3.08 ve yıllık yüzde 83.45 ilan edildiğini anımsatan Başkan Çandır, “Tüketici taraftaki işlenmemiş gıda enflasyonu ise Eylül’de aylık yüzde 1.07 ve yıllık yüzde 82.39 düzeyinde ilan edilirken, yaş meyve sebze enflasyonu aylık yüzde 1.97 ve yıllık 58.77 olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını yaklaşık yarı yarıyadan az tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.

MEVSİMSEL YÜKSELİŞ UYARISI

Çandır, Haziran ve Ağustos aylarındaki aylık düşüşlerin sonbaharda yerini yükselişe bırakmaya başladığına dikkat çekerken, şunları kaydetti:

“İlan edilen rakamların, Eylül ayları itibariyle nispi yüksek bir dönem içerisinde olduğumuzu göstermektedir. Haziran ve Ağustos aylarındaki aylık düşüşler, sonbahar geldiğinde yerini yükselişe bırakmaya başlamıştır. Önümüzdeki dönemde, sebze fiyatlarında mevsimsel bir yükseliş yaşanma ihtimali hala geçerlidir.