CERN’in Dev Hızlandırıcı Projesi Antalya’da Tartışıldı

Akdeniz Üniversitesi, Nükleer Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından düzenlenen “FCC Physics, Detectors and Accelerator @Antalya” çalıştayında; Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi (CERN)’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC)’ndan sonra kurulması planlanan Gelecek Dairesel Çarpıştırıcısı (FCC) tasarımı ve planlaması konuları değerlendirildi.

CERN-FCC Direktörü Michael Benedikt ve Akdeniz Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erol Gürpınar  başta olmak üzere, Ulusal ve uluslararası düzeyde çok sayıda bilim insanı ve öğrencinin katılımıyla gerçekleştirilen çalıştayda FCC kolaborasyonuna Türk araştırmacıların katkıları, Türkiye’de yürütülen hızlandırıcı/detektör konularıyla ilgili proje ve yatırımlar konusunda sunumlar da yapıldı.

Gelecek Dairesel Çarpıştırıcı Projesi ile CERN’de en erken 2030 yılında çalışmaya başlayacak, 100 km uzunluğunda ve oldukça büyük çarpışma enerjilerinde yeni bir dairesel hızlandırıcı ve çarpıştırıcı tesisi kurulmasının planlandığını belirten bilim insanları, yeni tesisin boyutları ve enerjisinin çalışmakta olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndan en az 7 kat büyük olacağını öngörüyor. Kurulacak yeni hızlandırıcıda Higgs parçacığının diğer temel parçacıklarla etkileşmesinin daha hassas belirlenmesine, maddenin en temel yapısının araştırılmasına, karanlık madde hakkında bilgi sağlanmasına ve yeni fizik teorilerinin doğruluğunun kanıtlanmasına yönelik araştırmalar gerçekleştirilecek.

Akdeniz Üniversitesi Nükleer Bilimler Arıştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. İsmail Hakkı Sarpün konuyla ilgili yaptığı açıklamada, ‘Akdeniz Üniversitesi, 09 Temmuz 2018 tarihinde CERN ile mutabakat zabtı imzalayarak Türkiye’den kollaborasyona katılan 13. üniversite oldu. Bilim insanları FCC olarak adlandırılan gelecekteki dairesel hızlandırıcısı hakkında oldukça yoğun çalışmalara başlamış bulunmaktadır. Akdeniz Üniversitesi olarak biz de bu deneye tam üye olarak katılmak için ikili anlaşma imzaladık. Bilim-teknoloji ve ekonomi alanlarında önemli bir gelişme hedefi olan Türkiye’nin, bu tür projelerde aktif yer alarak ve hatta bu projenin her aşamasında başrol üstlenerek harekete geçmesi gerektiğini düşünüyorum.” diye konuştu.

CERN-FCC Direktörü Michael Benedikt  ise ‘FCC, CERN’den sonra en büyük bilim projesidir. Bilimsel ve teknik açıdan tüm ülkelerden çok büyük katkı ve desteğe ihtiyacı vardır. Dünyanın en büyük makinası olacak olan bir Hızlandırıcı yapımı, ilgili tüm alanlara etki edecek olup çok önemli teknolojik gelişmelere yol açacaktır. Bu açıdan bakıldığında FCC için Türkiye de çok önemli katkılar yapabilir. Türk sanayisi Araştırma-Geliştirme çalışmalarına da katkıda bulunabileceği düşüncesindeyim. Türkiye, projeye her açıdan destek vermek ve tüm aşamalarında yer almak için ilgili bilim insanlarından oluşan ulusal bir komite kurabilir. Böylece kurumlar arasında iş bölümü, verimlilik ve eşgüdüm sağlanabilir.” ifadelerini kullandı.