Ali Çandır: Üreticinin Yükü Ağırlaşıyor

Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Aralık 2021 tarımsal girdi fiyat endeksini (TARIM-GFE) değerlendirdi. TARIM-GFE’nin aylık yüzde 9.82 ve yıllık yüzde 45.61 olarak ilan edildiğini belirten Başkan Çandır, “Bu rakamlar, önceki ayda olduğu gibi aylıkta ve yıllıkta endeks tarihinin rekorları olmuştur. Mart ayından itibaren aylık ve yıllık tarımsal girdi enflasyonları, son 6 yılın rekorlarını kırmaya devam etmektedir” dedi.

EN FAZLA ARTIŞ GÜBREDE

Tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 10.19 ve yıllık ise yüzde 47.85’lik artış ilan edildiğini kaydeden Çandır, en fazla artışın yüzde 18.20 ile gübrede görüldüğünü belirtti. Çandır, TÜİK rakamlarına göre aylık tohumda yüzde 0.9, enerjide yüzde 15.70, gübrede yüzde 18.20, ilaçta yüzde 4.20, veteriner hizmetlerinde yüzde 1.32, yemde yüzde 8.17 ve diğer kalemlerde ise yüzde 16.06 artış ilan edildiğini kaydetti. Mal ve hizmetlerin Aralık ayındaki yıllık değişimlerine de dikkat çeken Çandır, tohumda yüzde 19.54, enerjide yüzde 48.74, gübrede yüzde 152.42, ilaçta yüzde 25.50, veteriner hizmetlerinde yüzde 16.98, yemde yüzde 40.41 ve diğer kalemlerde ise yüzde 28.59 artış görüldüğünü kaydetti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylık yüzde 7.30 ve yıllık yüzde 31.91’lik artış ilan edildiğini belirtti.

FİYATLAR YÜKSELME EĞİLİMİNDE

Tarımsal girdi fiyatlarının Kasım verileri ile karşılaştırıldığında Aralık ayı fiyatlarının hem aylık hem de yıllık bazda ortalama iki katlık artış gösterdiğine dikkat çeken Başkan Ali Çandır, “TÜİK tarafından ilan edilen Ocak ayı yurtiçi ve yurtdışı üretici ile tarımsal üretici fiyatları endekslerinin de hala artmaya devam etmesinin etkisiyle önümüzdeki aylarda tarımsal girdi fiyatlarının hızla artmaya devam edeceğini öngörebiliriz. Nitekim bu artış eğilimi, son 6 yıldır yüksek bir korelasyonla devam etmektedir” dedi.  

MALİYET YÜKÜ ARTIYOR

Aralık ayında tarımsal üretici fiyat endeksi (TARIM-ÜFE) aylık yüzde 12.51 ve yıllık ise yüzde 36.39 olarak ilan edildiğini anımsatan Çandır, “Bilindiği gibi TARIM-ÜFE, tarımsal üreticilerin satış fiyatlarındaki enflasyondur. Sürdürülebilir olan aylık ve yıllık Tarım-GFE rakamlarının TARIM-ÜFE’den düşük seyretmesidir. Ancak bu durumda tarımsal üreticiler, varlıklarını ve faaliyetlerini sürdürebilirler. Aralık ayı da dahil olmak üzere son 5 aydır ilan edilen rakamlar gösteriyor ki, tarımsal üreticiler aylık ve yıllık olarak sürekli zarar etmektedir” dedi.

Yurtiçi ve yurtdışı üretici enflasyonlarının da tarım sektörünü dolaylı olarak etkilediğini söyleyen Başkan Ali Çandır, “Aralık ayında açıklanan aylık yüzde 19.08 ve yıllık yüzde 79.89 düzeyindeki yurtiçi üretici enflasyonu ile aylık yüzde 25.92 ve yıllık yüzde 87.64 düzeyindeki yurtdışı üretici enflasyonu genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de artarak taşımaya devam edeceğini göstermektedir. Yurtiçi enflasyondaki gıda kalemi aylıkta yüzde 20.08 ve yıllıkta yüzde 64.84 artış göstermiştir” değerlendirmesinde bulundu.

Aralık ayında üretici kesimdeki enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonunun (TÜFE) aylık yüzde 13.58 ve yıllık yüzde 36.08 olarak ilan edildiğini anımsatan Çandır, şunları kaydetti:

“Tüketici taraftaki işlenmemiş gıda enflasyonu aylık yüzde 15.46 ve yıllık yüzde 39.83 düzeyinde ilan edilirken yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde 7.99 ve yıllık 17.94 olarak ilan edilmişti. İşlenmemiş gıda ve yaş meyve sebze ürünleri başta olmak üzere tarım kesiminin üretici tarafındaki yüzde 50 civarında seyreden iki haneli enflasyonlara karşılık tüketici taraftaki tek haneli ve nispi küçük rakamlar; bir taraftan üretici kesimin maliyet yükünü biriktirmeye devam ederken diğer taraftan da tüketici kesimin gelecekte nasıl bir fiyat artışı ile karşı karşıya kalma riskine sahip olduğunu göstermektedir.”