Ekonomide toplam talep düştü ancak market harcamaları arttı

ATSO Başkanı Çetin’den Nisan Enflasyonu Değerlendirmesi

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Yönetim Kurulu Başkanı Davut Çetin, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından açıklanan Nisan ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Ekonomide toplam talebin düştüğünü bunun da enflasyonu sınırlayıcı etki yaptığını kaydeden Başkan Çetin, maliyetlerin ise artmaya devam ettiğini, ekonomide durgunluk ve enflasyon durumuna karşı devlet destekleriyle ekonominin canlanmasına ve maliyet artışlarının frenlenmesine daha fazla katkı yapılması gerektiğini söyledi.

Başkan Çetin açıklamasında şunları kaydetti:

“TUİK tarafından 2020 Nisan ayı enflasyonu beklentilerin biraz üzerinde,  bir önceki aya göre TÜFE’de %0,85, Yİ-ÜFE’de %1,28 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında %10,94, yurt içi üretici fiyatlarında %6,71 olmuştur.

Aylık olarak en yüksek artış gösteren seçilmiş maddeler %46,18 ile sarımsak, %37,50 ile kuru soğan ve %31,02 ile patates, en fazla düşüş gösteren seçilmiş maddeler %43,57 ile patlıcan, %36,99 ile salatalık ve %34,23 ile kabak olmuştur. Nisan ayında, endekste kapsanan 418 ürün kaleminden 87’sinde fiyat düşüşü, 270’sinde fiyat artışı görülmüştür.

Ekonomide toplam talep düştü ancak market harcamaları arttı

Nisan ayında bakliyat, yağ, et, patates, kuru soğan gibi gıda, mevsimlik giyim, kişisel bakım ürünleri fiyatlarındaki artış enflasyonu artırmıştır. COVİD-19 salgını ekonomide toplam talebi düşürmüş, ancak market harcamaları artmaya devam etmiştir. Talep değişiminin tüketici fiyatlarına yansıdığı görülmektedir. Taze sebze ve meyve fiyatlarındaki düşüş ve akaryakıt indirimleri enflasyonu düşürücü etki yaratmıştır. Taze sebze ve meyve fiyatlarının genel olarak geçen yılın altında seyrettiği görülmektedir. Domates, biber gibi ürünlerde yıllık fiyat gerilemesi  %20’ye yakındır. Antalya üretimi Türkiye gıda enflasyonunu düşürücü bir katkı sağlamıştır, ancak sebze ve meyvede bu fiyat gerilemesine rağmen gıda enflasyonunun yıllık %17.7 gibi yüksek bir düzeyde kalması dikkat çekicidir.  

Yİ-ÜFE’de Nisan ayında bir önceki aya göre %1,28, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %6,71 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre en fazla artış; %8,03 ile metal cevherleri ve %6,71 ile kağıt ürünlerinde kaydedilmiştir. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünlerinde %28,46, ham petrol ve doğalgazda %27,71 fiyat düşüşü olmuştur. Petrol fiyatlarında düşüş üretici enflasyonunu 1.7 puan kadar düşürmüştür.

İş hacmi düşerken maliyetler artıyor

Yıllık enflasyonda olumlu baz etkisine rağmen tedarik sistemindeki aksamalar ve kur artışı enflasyonist etki yaratmaktadır. Faaliyetleri durdurulan işyerleri ve faaliyet hacmi daralan birçok sektör istihdamı korumaya, genel giderlerini karşılamaya çabalamakta, iş hacmi düşerken maliyetler artmaktadır. Maliyet artışları, talep ve üretim düşüşüne rağmen enflasyonda gerilemeyi sınırlamaktadır.    Ekonomide durgunluk ve enflasyon anlamına gelen stagflasyon veya slumpflasyon durumuna karşı devlet destekleriyle ekonominin canlanmasına ve maliyet artışlarının frenlenmesine daha fazla katkı yapılmalıdır. Turizm, perakende ticaret, yeme içme, ulaşım gibi birçok sektörde KDV indirimi, kira, elektrik gideri gibi genel giderleri düşürücü önlemler bu nedenle önemlidir.

Batı Akdeniz enflasyonu

Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık %0,81, dört aylık %3,13 ve yıllık bazda %11,03 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyonun aylık ve dört aylık bazda Türkiye ortalamasının altında, yıllık bazda Türkiye ortalamasının üstünde olduğu görülmüştür. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında aylık bazda 14. sırada, dört aylık bazda 16. ve yıllık bazda ise 12. Sırada yer almıştır.

Bölgemizde ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre sırasıyla en yüksek artış %6,23 ile çeşitli mal ve hizmetler, %5,30 ile giyim ve ayakkabı, %2,64 ile gıda ve alkolsüz içecekler harcama gruplarında olmuştur. Ulaştırma grubunda  %2,40, haberleşme grubunda 1,03, eğlence ve kültür grubunda ise 0,98 düşüş gözlenmiştir. Yıllık enflasyonda ise en yüksek artış  %30,68 ile alkollü içecekler ve tütün, %21,97 ile çeşitli mal ve hizmetler ve %15,42 ile konut gruplarında olmuştur.”